Cách chơi cờ vua cơ bản cho người mới bắt đầu: Cách xếp, luật chơi

Cờ vua là một môn thể thao trí tuệ được nhiều người yêu thích cũng như được nhiều chuyên gia sức khỏe khuyến khích cho trẻ tiếp cận sớm như một hoạt động hỗ trợ phát triển trí tuệ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu thêm về môn thể thao này cũng như hướng dẫn bạn cách chơi cờ vua cơ bản để bạn có thể tự luyện tập hoặc chơi cùng con nhỏ trong nhà.

Cờ vua là một môn thể thao trí tuệ được nhiều người yêu thích cũng như được nhiều chuyên gia sức khỏe khuyến khích cho trẻ tiếp cận sớm như một hoạt động hỗ trợ phát triển trí tuệ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu thêm về môn thể thao này cũng như hướng dẫn bạn cách chơi cờ vua cơ bản để bạn có thể tự luyện tập hoặc chơi cùng con nhỏ trong nhà.

Cờ vua là gì? Tên gọi và hình dáng các quân cờ vua

Cờ vua (tiếng Anh là Chess) hay còn gọi là cờ quốc tế, là môn thể thao trí tuệ mang tính đối kháng (Abtract Stategic Game) dành cho 2 người chơi. Ngày nay, cờ vua là một trong những trò chơi phổ biến nhất thế giới và còn được công nhận là môn thể thao chính thức bởi ủy ban Olympic Quốc tế.

Cờ vua có nguồn gốc từ môn cờ cổ của Ấn Độ trước thế kỷ thứ 6, sau đó trò chơi này được truyền bá đến Ba Tư. Thời gian sau đó, cờ vua được chơi bởi người Hồi Giáo và bắt đầu con đường du nhập vào Châu Âu, định hình và phát triển tốt từ khoảng thế kỷ 15. Từ nửa sau của thế kỷ 19, các giải đấu cờ vua hiện đại ra đời và cho đến năm 1886 thì giải vô địch cờ vua thế giới đã lần đầu tiên được tổ chức. Cho đến nay, cờ vua vẫn đang phát triển và ngày càng thu hút được sự quan tâm của nhiều người chơi, thậm chí, trong thời đại công nghệ, người ta còn sử dụng máy tính để phân tích các thế cờ vua và nước đi trong cờ vua từ những năm 1970.

Trong môn cờ vua, mỗi bên người chơi sẽ cầm 16 quân cờ trong đó bao gồm 8 Tốt, 2 Mã, 2 Tượng, 2 Xe, 1 Hậu và 1 Vua. 

Cách sắp xếp bàn cờ vua

Một bàn cờ vua có hình vuông theo tỷ lệ 8x8 , gồm 64 ô đen trắng xen kẽ nhau và được đánh thứ tự chiều ngang từ A đến H và chiều dọc từ 1 - 8. Các quân được 2 bên khi bắt đầu sẽ được đặt ở 2 hàng cuối cùng của bàn cơ theo chiều A - H của mỗi bên cạnh bàn.

• Hàng cuối cùng lần lượt từ trái sang phải là Xe - Mã - Tượng - Hậu - Vua -Tượng - Mã - Xe.
• Hàng giáp phía trên là hàng gồm 8 quân Tốt.

Hướng dẫn cách chơi cờ vua cơ bản

Cách chơi cờ vua cơ bản khá dễ, hầu như chỉ cần học qua một lần là có thể chơi được ngay. Để chơi bộ môn này thì cũng giống như cờ tướng, bạn cần phải nắm rõ cách đi và cách ăn của từng quân cờ trên bàn cờ. Cụ thể như sau: 

Quân Tốt

Ở vị trí xuất phát, quân Tốt được phép tiến 1 hoặc 2 ô tùy theo chiến thuật của người chơi. Sau khi đã dời khỏi vị trí ban đầu, quân Tốt chỉ có thể tiến 1 ô cho mỗi nước đi. Tuy nhiên, không giống như những quân cờ  khác trên bàn cờ vua, quân Tốt không ăn quân đối phương trên đường đi mà thực hiện ăn chéo về phía trước 1 ô. Đặc biệt, bạn cần lưu ý rằng quân Tốt chỉ được phép tiến chứ không được đi lùi.

Quân Xe

 

Quân Xe chỉ có thể đi theo cột dọc hoặc hàng ngang bao nhiêu ô tùy ý người chơi. Xe đi như thế nào thì được phép ăn quân đối phương như vậy. Bên cạnh đó, cần lưu ý là quân Xe không được phép nhảy qua đầu quân khác (ví dụ: Xe không được đi qua ô mà quân Tốt đang nằm hya nói cách khác là nếu có một quân khác thuộc phía mình đang nằm phía trước xe thì xe chỉ được tiến lui trong phạm vi phía sau quân đó chứ không được nhảy qua đầu).

Quân Tượng

Quân Tượng di chuyển trên bàn cờ vua theo đường chéo, có thể đi tiến, lùi bao nhiêu ô tùy ý người chơi. Quân Tượng luôn đi theo các ô cùng màu nó đang đứng. Cũng giống như quân Xe, Tượng không được phép nhảy qua đầu quân khác. Quân Tượng được phép ăn quân của đối phương khi chúng nằm trong phạm vi đường đi của quân Tượng.

Quân Mã

Mã di chuyển theo hình chữ L, tiến hoặc lùi 2 ô sau đó rẽ trái hoặc phải 1 ô; cũng có thể sang trái hoặc phải 2 ô sau đó tiến hoặc lùi 1 ô. Không giống như những quân khác, Mã là quân duy nhất trên bàn cờ được phép nhảy qua đầu các quân khác. Quân Mã cũng được phép ăn quân đối phương trên đường đi của nó giống như đa số các quân khác.

Quân Hậu

Quân Hậu là tổng hợp sức mạnh của cả quân Xe và quân Tượng và được coi là quân mạnh nhất trên bàn cờ bởi khi ở khu vực giữa bàn cờ, quân Hậu có khả năng kiểm soát đến 27 ô cờ. Nó có thể vừa di chuyển theo hàng ngang, cột dọc như quân Xe, vừa có thể đi theo đường chéo như Tượng. Cũng giống như quân Xe và quân Tượng, Hậu không được phép nhảy qua đầu quân khác và cũng chỉ được ăn quân của đối phương trên đường đi của mình. 

Quân Vua

Quân Vua là một quân cờ đặc biệt nhất trên bàn cờ bởi nó không thể di chuyển đến ô đang bị quân đối phương kiểm soát, bên cạnh đó thì nó còn là mục tiêu cao nhất của đối phương, mọi đường đi nước bước của các quân cờ chỉ nhằm mục đích ăn quân Vua của đối phương, bảo vệ quân Vua của đội mình. Quân Vua chỉ được phép di chuyển đến những ô nằm sát bên cạnh ô đang đứng và đi như thế nào thì ăn quân đối phương như vậy.

Luật chơi cờ vua cơ bản

Hai bên người chơi, mỗi bên nhận một bên quân. Một bên là cờ đen, một bên là cờ trắng. Mục đích của hai bên là quân vua của đối thủ - hai bên tìm các cách di chuyển các quân của mình theo đúng luật để ăn quân cờ của đối phương nhằm “chiếu” và ăn quân vua của đối thủ để giành thắng lợi.

Ngoài ra còn có một số quy luật khác mà bạn cần lưu ý khi chơi cờ vua:

Luật Nhập Thành

Nước đi này cho phép bạn thực hiện 2 việc rất quan trọng trong cùng một lượt: Đưa quân Vua của bạn tới vị trí an toàn hơn (tùy trường hợp), và cho phép quân Xe rời khỏi góc bàn cờ và tham gia cuộc chơi.

Lượt đi nhập thành của một người chơi bao gồm: Di chuyển quân Vua hai ô về một phía của bàn cờ (chỉ được phép đi ngang) và quân Xe (trong góc, hướng quân Vua di chuyển) ra phía ngoài, đứng cạnh Vua nhưng ở phía ngược lại. Để đi nước này, bạn cần đảm bảo những yêu cầu sau:

• Lượt này phải là lượt đi đầu tiên của vua.
• Lượt này phải là lượt đi đầu tiên của quân xe.
• Không được có bất kỳ quân nào khác giữa con vua và con xe.
• Quân vua không thể bị chiếu hoặc đi cắt qua đường chiếu.

Luật Phong cấp

Quân tốt có một khả năng đặc biệt là nếu nó di chuyển đến hàng cuối cùng phía bàn cờ của đối phương thì nó sẽ được thay thế bằng một quân cờ khác (đây gọi là Phong cấp). Trong trường hợp nó thăng hạng, con tốt có thể thăng hạng thành bất kỳ quân gì trừ quân Vua. Thông thường tốt sẽ thăng làm quân Hậu, nhưng không bao giờ nó dùng để trao đổi quân đã bị bắt.

Luật Bắt tốt qua đường

Nếu quân tốt đi 2 ô trong nước đi đầu của nó, nó sẽ đụng phải quân tốt của đối thủ. Gặp Tốt của đối thủ đến lượt đi có thể bắt Tốt vừa đi hai ô như khi Tốt đó thực hiện nước đi một ô. Nước bắt này chỉ có thể thực hiện ngay sau nước tiến Tốt hai ô.

Chiếu tướng và chiếu bí

Nước đi khiến Quân Vua đối phương bị bắt được gọi là “chiếu”. Mục đích cuối cùng của ván đấu là chiếu hết đối phương hay còn gọi là “chiếu bí”. Điều này sẽ xảy ra khi quân Vua bị chiếu và không có cách nào để thoát khỏi thế chiếu. Chỉ có ba cách giúp quân Vua thoát khỏi thế chiếu là:

• Di chuyển để tránh chiếu (nhưng không thể nhập thành).
• Dùng một quân cờ khác để chắn đường chiếu.
• Hoặc bắt quân cờ đang tấn công quân vua.

Nếu một quân Vua không thể thoát khỏi thế chiếu hết, đồng nghĩa với việc ván cờ sẽ kết thúc. Thường quân Vua không cần phải bị bắt hoặc rời khỏi bàn cờ, ván đấu chỉ đơn thuần được tuyên bố kết thúc.

Cờ hòa

Đôi khi các ván đấu cờ vua không có người thắng cuộc, mà có kết thúc hòa. Có 5 lý do một ván cờ vua kết thúc hòa:

• Vị trí dẫn đến thế cờ hòa khi đến lượt một người chơi, Vua của họ không bị chiếu nhưng cũng không có một nước di chuyển hợp lệ nào nữa.
• Các kỳ thủ có thể thỏa thuận đồng ý hòa cờ và ngừng chơi.
• Không có đủ quân cờ để thực hiện chiếu bí (ví dụ: Khi tất cả các quân khác trừ quân Vua đã bị bắt và bị loại khỏi ván cờ. Đây là một ví dụ của trường hợp không đủ lực lượng, vì một quân Vua không thể tự mình chiếu hết hoặc thậm chí chiếu tướng quân Vua kia thì ván cờ sẽ có kết quả hòa).
• Người chơi có quyền thủ hoà nếu một thế cờ được lặp lại chính xác ba lần (không nhất thiết phải lặp lại ba lần liên tiếp).
• Nếu cả hai người chơi không di chuyển một quân Tốt nào hoặc không ăn quân nào trong 50 lượt liên tục, ván cờ được tuyên là hòa. Luật này được tạo ra để khiến các bên không kéo dài ván cờ và cũng ngăn các bên cố ý làm cho bên kia kiệt sức.

Trên đây là một số thông tin cơ bản về cách chơi cờ vua cho những người mới bắt đầu. Hy vọng rằng những hướng dẫn của chúng tôi sẽ tiếp thêm động lực và sự hào hứng cho bạn để tập chơi môn thể thao trí tuệ này.

Bạn đang xem: Cách chơi cờ vua cơ bản cho người mới bắt đầu: Cách xếp, luật chơi

Chuyên mục: Giải trí