Ngô Đồng, dòng sông không có bờ

Đó là sông Hương ở Huế, với những con thuyền rực rỡ trong đêm đưa du khách hòa vào tiếng nhạc. Đó là sông Hoài ở Hội An, với những con thuyền chèo không dùng động cơ như sợ phá đi di sản hàng trăm năm đậm màu xưa cũ. Tôi cũng đã đến sông Tiền, cùng mọi người đi chợ nổi Cái Lậy và cũng đến Đắc Lắc nghe tiếng nước réo ầm ào giữa đại ngàn của sông Sêrêpôk…

Đất nước ta có vô vàn những con sông, mỗi con sông đều chảy ra biển và có bờ sông. Nhưng sông Ngô Đồng lại khác, dòng sông dài gần 40 km ấy len giữa những dãy núi đá vôi, qua ba hang động (gọi là Tam Cốc) và trong mênh mông ấy là ruộng lúa. Một ngày lên thuyền dạo chơi trên dòng sông cũng đủ khiến du khách ngẩn ngơ, nhất là khi chạm gặp những ruộng lúa đang vào mùa gặt, nhuộm vàng cả con sông…

Cái tên Ngô Đồng có từ bao giờ? Có thể bởi vào mùa lúa chín, cả dòng sông vàng óng như cây ngô đồng vàng lá mùa thu nên được đặt tên là Ngô Đồng chăng?

Theo các nhà nghiên cứu, sông Ngô Đồng được hình thành một cách hoàn toàn tự nhiên do quá trình kiến tạo địa chất của khu vực di sản Tràng An, một sự pha trộn giữa những ngọn núi dạng tháp có vách dốc đứng trong khu rừng nhiệt đới nguyên sinh, bao quanh những vùng trũng, thung lớn, sâu, chứa nước trong và tĩnh lặng, thông với vô số các hang động. Đây là con sông nhỏ thuộc xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Ngô Đồng là một chi lưu của sông Sào Khê, khởi đầu từ khu vực đền Suối Tiên, rồi đổ nước vào hệ thống sông Vạc. Khi nước sông rút đi, để hai bên bờ là khoảng đất phù sa màu mỡ, người nông dân gieo hạt, rồi cây lúa cứ vươn lên theo con nước cho đến khi trĩu hạt.

Thuyền đi chậm cho khách ngắm nhìn, rồi lần lượt len vào ba động và dừng lại điểm cuối, nơi có rất nhiều chiếc thuyền nhỏ đi theo khách để bán hàng. Đi theo có các thuyền buôn bán, có cả búp sen, chuối, dứa gọt sẵn và các loại thức uống, bánh kẹo ăn vặt. Sau khi đến bến cuối cùng, khách lên bờ ngoạn cảnh rồi lại xuống thuyền quay về.

Tại đây có tới 1.500 chiếc thuyền để phục vụ du khách. Mỗi chiếc thuyền chở được bốn người, và vì có quá nhiều thuyền nên có thuyền phải đợi từ 4-10 ngày chờ đến lượt mình. Ngay tại bến sông, những con thuyền nhỏ đậu san sát nhau như những chiếc lá xếp hàng, mỗi thuyền có số thứ tự và không có chuyện chèo kéo du khách. Những chiếc thuyền chưa tới lượt lại đi gặt lúa, gieo mạ hay chở hàng hóa bán cho khách du lịch.

Ngoài số tiền được trả cho mỗi chuyến đò, họ còn được khách típ thêm. Dẫu cuộc mưu sinh đầy vất vả, nhưng ai cũng nói cười vui vẻ, có người lại kể chuyện như một hướng dẫn viên cho du khách. Khi con thuyền cập bến, chiếc thuyền lại neo như một chiếc lá trong cả ngàn chiếc lá, đợi vòng quay tới lượt mình…